مدیریت کیفیت و استاندارد سازیISO
ایزو ( International Standard Organization (ISO
ایزو (ISO) علامت اختصاری « سازمان بین المللی استاندارد» است. این سازمان، در ژنو می باشد و مسئولیت آن تعیین استانداردهای بین المللی است.
۲ .سیستم های مدیریت محیط زیست ، سری استانداردهای ISO 14000 :
استانداردهای خانواده ISO 14000 شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد این استاندارد ها در سال ۱۹۹۶ میلادی توسط کمیته فنی ۲۰۷ سازمان ایزو بوجود آمدند .یک سیستم
مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم های جامع مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی ، فعالیت های طرح ریزی ، تعریف مسئولیت ها ، تعیین روش ها و فرایند ها و همچنین
در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه ، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است .سیستم مدیریت محیط زیست بر مبنای استاندارد ISO 14001 به عنوان یک الگوی اجرایی توسط مرجع صدور گواهینامه
(Certification Body ) مورد ارزیابی قرار می گیرد .
۱- استانداردهای ایزو سری ۹۰۰۰ :
استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ کیفیت را پدیده ای تلقی می کند که دائماً نیازمند نظارت، تکامل و بهبود مستمر می باشد. در این استانداردها آموزش از اهمیت خاص برخوردار است. به گونه ای که علاوه بر مدیریت ارشد
تمام کارکنان سازمانی باید بدانند که کوچکترین فعالیت آنها بر روی کیفیت محصول تولید شده مؤثر می باشد. محصولات و خدمات خواه مورد مصرف افراد داخل کشور قرار گیرد و یا از طریق صادرات مورد مصرف دیگر
کشورها قرار گیرد پیامی از لیاقت های صنعتی و شایستگی های مردم آن کشور است لذا مهمترین اصول استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ مراعات استانداردهای کیفیت توسط سازمان ها می باشد.
۳ .سیستم های مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ، سری استانداردهای OHSAS 18001 :
سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی (Occupational Health & Safety Assessment Series ) استانداردی قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد . OHSAS 18001 در پاسخ به نیاز سازمان ها به یک استاندارد سیستم
مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی که بوسیله آن بتوانند سیستم مدیریت خود را در زمینه های بهداشتی و ایمنی ارزیابی نمایند ، تدوین شده است .
برخی از مزایای به کارگیری این استانداردها:
• اهمیت دادن به جنبه های زیست محیطی در تولید و یا ارائه خدمات
• یکپارچه کردن سیستم های مدیریتی و بهبود روش ها مدیریت
• به حداقل رساندن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارت بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط زیست در سازمان ها
• جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی
• استفاده بهینه از منابع طبیعی
• رعایت قوانین ملی زیست محیطی
• حفاظت از محیط زیست و توجه به علائق جامعه در این ارتباط
اخذ گواهینامه OHSAS 18001 :
اخذ گواهینامه OHSAS 18001 برای یک سازمان مزایایی را دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
• تفکری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت شغلی و ایمنی (OH&S )
• ساختاری روشن برای مدیریت (OH&S )
• ایجاد محیط کاری ایمن تر و سالم تر
• افزایش اگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
• کاهش ریسک حوادث ، رویدادها و بیماری های شغلی
استاندارد OHSAS 18001 مشخصات دقیقی را حهت طراحی یک سیستم مدیریت OH&S ارائه می دهد. ساختار استاندارد OHSAS 18001 درواقع در مسیری باز و منعطف را برای هر سازمانی که بخواهد آن را تحقق دهد،
فراهم می آورد.
فرایند ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی بر اساس استاندارد OHSAS 18001 مشابه با فرایند ممیزی سیستم های مدیریت کیفیت بر اساس ISO 9001 و یا سیستم های مدیریت محیط زیست
بر اساس ISO 9001 می باشد .
نقش استاندارد ایزو در تجارت خارجی :
استانداردهای سری ۹۰۰۰ در ارائه تولیدات و خدمات بین المللی نقش بسیار حساسی را ایفا نموده و در سالهای اخیر حتی تولیدات داخلی کشور را نیز تحت الشعاع قرار داده است.
لذا آنچه که امروز در صحنه بازرگانی بین المللی به عنوان وجه مشخص بازار از آن یاد می شود، رقابت بسیار شدید در عرضه کالا و خدمات برای بدست آوردن سهم بیشتر از بازارهای جهانی است و این رقابت،
در واقع هیچ تناسبی با وضع بازارهای داخلی کشور نداشته و ندارد، چون در بازار داخلی، کمبود برخی از کالاها و خدمات آنقدر محسوس است که بعضاً خریداران حتی به نام کالا و اینکه دارای حداقل استانداردهای
پذیرفته شده هست یا نه، توجه نمی نمایند ولی با ورود ایران به سازمان تجارت جهانی، عرضه کالا و خدمات آنقدر زیاد و با فشار رقابتی همراه است که مشتریان شانس بیشتری در انتخاب داشته و در این انتخاب
دو عامل مهم کیفیت و استاندارد را مد نظر قرار می دهند که عامل کیفیت حتی از عامل قیمت هم بیشتر اهمیت دارد، به همین منظور برای تأیید و تضمین کیفیت کالا و خدمات، افکار عمومی جهانی این وظیفه و
مسئولیت مهم را به سازمان ها و نهادهای بین المللی معتبر استاندارد سپرده اند که برای تضمین کیفیت کالا و خدمات، با استفاده از روش های مختلف که نوین ترین این روش ها، استانداردهای سری ۹۰۰۰
است حداکثر اطمینان و اعتبار بخشی را به درجه کیفیت و محصولات و خدمات محقق سازند.
خلاصه اهم نکات کلیدی که استاندارد ایزو از سازمان ها و موسسات می خواهد عبارتست از:
۱) می خواهد آن چه را که انجام می دهید، بیان کنید.
۲) می خواهد آن چه را که بیان می کنید، تعریف، توصیف و مکتوب کنید.
۳) می خواهد آنچه را که مکتوب می کنید با نیازهای مشخص شده در استاندارد انطباق دهید.
۴) می خواهد سوابق را حفظ کنید و براساس سوابق صحیح اقدام صحیح به عمل آورید.
۵) می خواهد کیفیت کالا و خدمات سرلوحه خط مشی مدیریت ارشد هر سازمان باشد.
۶) می خواهد مشارکت تمامی کارکنان را برای دست یافتن به کیفیت جلب و حفظ نماید.
۷) می خواهد رضایت مشتری را به اعتماد مشتری تبدیل کند.
۸) می خواهد از تمامی امور مربوط به سازمان، مثل مواد، تجهیزات و کارکنان، بنحو شایسته و صحیح برای کار مطلوب و صحیح، در زمان تعیین شده، به صورت فراگیر در جهت تأمین و حفظ کیفیت بهره گیری نماید.
۹) می خواهد اصل پیشگیری را جایگزین اصل رفع اشکال نماید.
۱۰) می خواهد کیفیت را به تضمین کیفیت بدل نماید.
۱۱) می خواهد اصل انجام کار را از ابتدا به صورت صحیح و همیشه به صورت صحیح در سرتاسر سازمان برقرار سازد.
۱۲) می خواهد اندیشیدن به کیفیت، به باور کیفیت و باور کیفیت را به فرهنگ کیفیت بدل سازد.
بنابراین شرکت ها، مؤسسات و سازمان هایی که خود را با استانداردی ایزو در زمینه تولید مواد، کالا و ارائه خدمات مانوس و تطبیق ننمایند، با ورود ایران به WTO از بین می روند.
لذا استانداردهای ایزو را از امروز باید جدی گرفت و آن را اجرا نمود چون فردا خیلی دیر است