نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در حسابداری به چه صورت است؟

نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در حسابداری به چه صورت است؟

یکی از مهمترین و البته حساس ترین بخش هایی که در قسمت امور مالی هر شرکتی می بایست با دقت عمل بسیار زیادی انجام گیرد، فرمول محاسبه حقوق و دستمزد می باشد. برای هر مزایا و کسوراتی که وابسته به حقوق و دستمزد کارگران و کارکنان شرکت ها و موسسات مختلف است، یک فرمول دقیق و استانداردی تعبیه شده است که در طی دوره های آموزشی که به کارگزینان و مسئولین امور مالی و حسابداری شرکت ها به طور دقیق  و موشکافانه آموخته اند، نحوه محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس فرمول های مشخص و دقیق می باشد.

بنا بر قانون کلیه مدیران شرکت ها و متولیان امور مالی و حسابرسی شرکتها و موسسات مختلف می بایست کاملا ریزبینانه در طی بازه زمانی مشخص و در یک پایان هر ماه کلیه فعالیت های کارکنان خود را به طور دقیق ثبت و ضبط نموده تا در پایان تمامی این اعداد و ارقام و آمارهای مختلف را در قالب فرمول محاسبه حقوق و دستمزد پیاده نموده تا در نهایت به حقوق خالص هر کارگری بنا بر مزد و نوع فعالیت و ساعت کاری فعالیت وی در پایان هر ماه حق واقعی خود را کسب نماید. در اینجا با تمامی این فرمول های محاسبه حقوق و دستمزد بیشتر آشنا می شویم.

مبلغ حقوق خالص چیست؟

حقوق خالص به مبلغی گفته می‌شود که پس از محاسبه کسورات و مبالغی مانند اضافه کاری و شب کاری و … در آخر ماه به کارگر تعلق می‌گیرد.

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد با توجه به مزایا و کسورات مختلف

با توجه به مزایا و کسورات مختلف که یک کارگر در طی بازه زمانی یک ماهه برای خود ثبت نموده است و کارمندان امور مالی آن ها را در لیست حقوق و دستمزد به طور کاملا دقیق ثبت و ضبط نموده اند، برای هر قسمتی فرمولی خاص وجود دارد که در اینجا به تک تک آن فرمول ها اشاره می ورزیم تا در نهایت بتوانیم عدد و ارقام های بدست آمده را حساب و کتاب کرده و به حقوق خالص هر فرد نائل آییم.

• نحوه محاسبه و فرمول اضافه کاری حقوق و دستمزد

اولین فرمول محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس ساعات اضافه کاری کارکنان شرکت مورد محاسبه و سنجش قرار می گیرد که این فرمول به شرح زیر می باشد:

 ( ۱.۴ ) × (۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ  = اضافه کاری

بر اساس ماده ۵۹ ساعات اضافه کاری طبق دو شرط ضروری زیر برای کارگر الزام آور است:

الف) موافقت شخصی کارگر نسبت به کار کردن در ساعات اضافی

ب) پرداخت ۴۰ درصد اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی

طبق این دو شرایط ساعات اضافه کاری برای کارگران ثبت می گردد و بر اساس فرمول بالا در پایان هر ماه این ساعت های اضافه کاری برآورد شده و آن ها را در حقوق نهایی فرد تأثیر می گذارند و به عنوان مزایایی کارگر علاوه بر حقوق پایه خود بتواند از آن بهره مند گردد و حقوقی فراتر از حقوق اولیه خود بدست آورد.

• فرمول محاسبه تعطیل کاری

طبق ماده ۶۲ روز جمعه به عنوان روز تعطیلی هفتگی کارگران می باشد که در این روز نیز مزد فرد می بایست در فرآیند کلی حقوق و دستمزد برآورد گردد. در صورتی که کارگری در این روز نیز بنا بر دستور کارفرمای خود مشغول به فعالیت گردد، علاوه بر محاسبه مزد این روز تعطیلی در فرآیند نهایی محاسبه ۴۰ درصد نیز مضاف بر مزد اولیه کارگر در پایان ماه به وی تعلق می گیرد. بنابراین فرمول محاسبه تعطیل کاری به شرح زیر است:

(۱.۴) × (۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = تعطیل کاری

• فرمول محاسبه شب کاری در حقوق و دستمزد

بر حسب ماده ۵۸ برای هر ساعت کاری در شب تنها به کارگران غیر نوبتی ۳۵ درصد مضاف بر مزد ساعت کاری عادی به وی تعلق می گیرد که بر اساس فرمول زیر در پایان هر ماه مورد محاسبه و سنجش قرار می گیرد:

( ۱.۳۵) × (۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = ﺷﺐ ﮐﺎﺭﯼ

• فرمول محاسبه نوبت کاری

برای محاسبه کار نوبت کاری یا همان شیفت کاری بنا بر ساعت های شیفت کاری فرمول های مختلفی وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

الف) کار نوبت کاری در بازه زمانی صبح و ظهر (ساعت ۶ صبح تا ۲ بعد از ظهر) بنابر فرمول زیر محاسبه می گردد:

(۰.۱۰)× ( ۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = نوبت کاری 

ب) کار نوبت کاری در بازه زمانی ظهر و عصر و شب (ساعت ۲ بعد از ظهر تا ۱۰ شب) بنابر فرمول زیر محاسبه می گردد:

(۰.۱۵)× (۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = نوبت کاری 

ج) کار نوبت کاری در بازه زمانی شب و صبح (ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح) بنابر فرمول زیر محاسبه می گردد:

(۰.۲۲۵)×(۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ) ÷ ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ

فرمول محاسبه حق سنوات

در محاسبه حقوق و دستمزد بنا بر ماده ۲۴ کارفرمایان شرکت ها و موسسات مختلف موظف هستند که به کارگرانی که مطابق با قرارداد یک سال یا بیشتر از یک سال بر اساس آخرین حقوق دریافتی وی مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به حساب آن ها تحت عنوان سنوات واریز نمایند. فرمول محاسبه سنوات اینگونه محاسبه می شود:

سنوات = تعداد روز کارکرد / تعداد روز سال * حقوق پایه  

به عنوان مثال با فرض حقوق ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال کارگری که در تاریخ ۱/ ۷/ ۱۴۰۱ شروع به فعالیت نموده است می بایست سنوات وی را اینگونه در پایان سال برآورد نمود:

سنوات = ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ /۳۶۵ = ۲۷۳۹۷٫۲۶ ۲۷۳۹۷٫۲۶*۱۸۰ (تعداد روز های فعالیت و کارکرد)= ۴،۹۳۱،۵۰۶٫۸

• نحوه محاسبه عیدی

با توجه به اینکه طبق قانون هیچ کارمندی نباید حقوقی کمتر از پایه حقوق دریافت کند، پس به طور ساده عیدی کارمندان نیز نباید کمتر از دو برابر حداقل حقوق باشد. برای محاسبه عیدی با شروع سال جدید می بایست دو برابر حقوق پایه مورد محاسبه و سنجش قرار گیرد. البته مشروط به اینکه مبلغ اعلام شده از سه برابر حداقل حقوق همان سال نیز فراتر نرفته باشد و بیشتر از این مبلغ نباشد.

با این وجود فرمول عیدی بنا بر شرط مذکور به صورت زیر محاسبه می شود:

عیدی و پاداش پایان سال = ۳۶۵ ÷ (۲ x (کارکرد) x (حقوق و مزایا)

به عنوان مثال با فرض دریافت حقوق پایه ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یک کارگر، عیدی وی ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال برآورد می گردد. بنا بر اینکه مبلغ اعلام شده سه برابر حقوق پایه پایان سال بیشتر از این مبلغ می باشد؛ بنابراین همان مبلغ ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال عیدی به فرد تعلق می گیرد و کارفرمایان شرکت موظف به پرداخت این مبالغ جاری به کارکنان خود می باشند.

در صورتی که سال کبیسه بوده و دارای ۳۶۶ روز باشد، تعداد روزهای سال در فرمول محاسبه عیدی را به ۳۶۶ تغییر می دهیم و فرمول به شکل زیر می شود.

عیدی و پاداش پایان سال کبیسه= ۳۶۶ ÷ (۲ x (کارکرد) x (حقوق و مزایا)

چند نکته در مورد حقوق و دستمزد که نباید فراموش کنید

باید توجه کنید هرچه بیشتر از قانون بدانید، حق شما کمتر پایمال خواهد شد. معمولا دانش کم افراد دلیل اصلی برای سو استفاده دیگران است.

در این بخش ده نکته درباره حقوق و مزایا را عنوان خواهیم کرد که شاید قبلا کمتر به آنها توجه می کردید.

• هر ساله در نزدیکی سال نو دولت حداقل حقوق و دستمزد سال آینده را مشخص می کند، این نکته را باید توجه کرد که عدد معین شده حداقل دستمزد یک کارگر است و همه افراد نباید عدد گفته شده را دریافت کنند.
• حداقل دستمزد ماهانه یک کارگر در ایران «رقم پایه روزانه × ۳۰ روز ماه» نیست، بلکه با اضافاتی مثل حق مسکن، بن خرید و اولاد و امثال آن، حدود ۳۰ درصد از مبلغ پایه بیشتر است.
• در مورد نوع کاری که انجام میدهید و قراردادتان کمی مطالعه کنید و بدانید که چه قراردادی را با محل کارتان بسته اید. در مورد ساعت کاری ،اضافه کاری ، مرخصی و … به خوبی آگاه باشید.  به تمامی کلمات درون قرارداد توجه کنید و هر قسمت را که نامفهوم به نظر می رسید سوال کنید. ممکن است نکته کوچکی در قرار داد ذکر شود که شما بدون اینکه بدانید و فکر  کنید اهمیت داشته باشد آن را امضا کنید.
• بعضی کارفرمایان تمایل به پرداخت سنوات و عیدی کارگران خود به صورت ماهانه را همراه حقوق کارگر دارند. بنابراین مبالغ عیدی و سنوات به نسبت دوره پرداخت تقسیم می‌شوند.
• بهتر است که از انواع معافیت هایی که از طرف سازمان تامین اجتماعی و امور مالیاتی بر روی حقوق کارگران اعمال میشود آگاهی داشته باشید. با اعمال برخی از این معافیت ها بر روی حقوق و دستمزد از طرف کارفرمایان، کارگران حقوق بیشتری دریافت میکنند.
• همیشه در قرارداد نوشتن اول خودتان را در نظر بگیرید. رفاه شما و خانواده شما مهمترین نکته است و همیشه حرفهای خود را قبل از نوشتن قرارداد حتما ذکر کنید.
• اگر مدتی از بیمه بیکاری خود استفاده کنید هم گزینه خوبی است تا به دنبال یک کار مناسب بگردید.شما مدت کوتاهی نیروی کافی دارید و جوان هستید پس بهتر است دنبال شرکت و کاری بگردید که از همه لحاظ مناسب است.
• ممکن است که شرکت های خصوصی به دلیل اینکه قدرت کمتری نسبت به ادارات دولتی دارند حقوق و مزایای پایین تری به کارمندان خود بدهند اما در میان شرکتهای خصوصی هم می توان یک جای مناسب را پیدا کرد.